El Niño

'Het Kerstkind'. El Niño is oorspronkelijk de naam van een warme zeestroming voor de kust van Peru en Ecuador, zo genoemd omdat hij meestal rond Kerstmis optreedt. Normaal stroomt er relatief koud water langs de westkust van Zuid-Amerika, afkomstig uit het zuiden van de Grote Oceaan, de Peru- of Humboldtstroom. Dit koude water geeft de Peruaanse kust door de aflandige wind die daardoor ontstaat, een woestijnklimaat en de zee een grote visrijkdom. Een El Niño, die dit patroon verstoort, kan daarom desastreuze gevolgen hebben voor de visserij van Peru.
Tegenwoordig verstaat men onder El Niño een verstoring van de temperatuurverdeling in de tropische Grote Oceaan en bijbehorend windpatroon in de bovenliggende atmosfeer. El Niño gaat gepaard met zware regenval en dat heeft veelal rampzalige overstromingen tot gevolg en droogtes elders in de wereld. De El Niño van 1982/1983 bijvoorbeeld veroorzaakte zware overstromingen in Californië en extreme droogte in Indonesië, Australië en Zimbabwe. De oorzaken voor het ontstaan van een El Niño zijn nog niet geheel duidelijk. Zeker is dat als een El Niño zich ontwikkelt, warm zeewater uit het westen van de Grote Oceaan naar het oosten schuift, waardoor de circulatie van atmosfeer en oceaan en de temperatuurverdeling in het gebied tussen Indonesië en Zuid-Amerika zich wijzigt. Daarbij vermindert ook de sterkte van de passaatwinden in de Grote Oceaan.
Een omgekeerde afwijking van oceaantemperaturen en winden doet zich ook voor. Een dergelijk verschijnsel wordt La Niña genoemd.