sabbatsjaar
Zoals het iedere zevende dag sabbat is, zo moet het ieder zevende jaar sabbatsjaar zijn (Exodus 23; Leviticus 25): het land dient braak te liggen, wat vanzelf groeit is voor de armen, schulden moeten worden kwijtgescholden, slaven vrijgelaten. Na zevenmaal zevensabbatsjaren volgt het vijftigste jaar, het jubeljaar (eigenlijk: jobeljaar), het jaar dat met het steken van de ramshoorn (jobel) wordt ingeluid (Leviticus 25). Wie zijn land verloor krijge het om niet terug. Dit profetische concept diende om grote bezitsverschillen tegen te gaan. Het is waarschijnlijk bij een concept gebleven.
Welke adellijke familie speelde de hoofdrol in De scharlaken stad van Hella Haasse?
ooievaar
Geluksbrenger. De terugkerende ooievaars werden gezien als voorboden van de lente. En als een paar op een dak van een huis nestelde, geloofde men dat de bewoners een voorspoedig jaar tegemoet gingen. De ooievaar als brenger van kindertjes stamt uit Duitsland en is pas begin negentiende eeuw naar Nederland overgewaaid. Het paste wel bij de tijd dat nog niet openlijk over seksualiteit en geboorte werd gesproken. De gewoonte om als een kind is geboren een houten ooievaar in de tuin te zetten komt ook uit Duitsland maar is in Nederland van later datum, zo begin twintigste eeuw.
