Henri Bergson
(1859-1941) Franse filosoof die in het voetspoor van Schopenhauer een spirituele levensfilosofie ontwikkelde. Het leven is niet met behulp van starre, op de wiskunde steunende begrippen te vatten, en dus niet toegankelijk voor het verstand. Het verstand is slechts een instrument ter beheersing van de levenloze materie. Alleen de intuïtie heeft toegang tot het leven: alleen door het beleven krijgt men inzicht in het leven. De werkelijkheid groeit en ontwikkelt zich vrij op grond van een innerlijke levensdrang (élan vital); dit proces is onomkeerbaar en onherhaalbaar en niet gericht op een of ander vastgesteld doel. De levensdrang beweegt zich niet in de homogene, willekeurig deelbare tijd maar wordt gekenmerkt door duur (durée). Het leven verloopt niet van moment tot moment en is in diepere zin niet te verdelen in verleden en heden, maar is altijd in zijn volle duur present; het is een steeds rijker wordend heden. Net als Schopenhauer geldt Bergson als een literaire filosoof, zijn boeken zijn geschreven in een heldere stijl, die rijk is aan beelden. In 1927 ontving hij de Nobelprijs voor literatuur.
Welke adellijke familie speelde de hoofdrol in De scharlaken stad van Hella Haasse?
ooievaar
Geluksbrenger. De terugkerende ooievaars werden gezien als voorboden van de lente. En als een paar op een dak van een huis nestelde, geloofde men dat de bewoners een voorspoedig jaar tegemoet gingen. De ooievaar als brenger van kindertjes stamt uit Duitsland en is pas begin negentiende eeuw naar Nederland overgewaaid. Het paste wel bij de tijd dat nog niet openlijk over seksualiteit en geboorte werd gesproken. De gewoonte om als een kind is geboren een houten ooievaar in de tuin te zetten komt ook uit Duitsland maar is in Nederland van later datum, zo begin twintigste eeuw.
