structuralisme
Filosofische benadering van de werkelijkheid waarin de individuele verschijnselen worden opgevat als elementen uit een systeem. Om een bepaald verschijnsel te begrijpen moet men dus in de eerste plaats nagaan welke plaats het inneemt in het systeem als geheel en wat zijn relatie is met andere elementen uit het systeem. Voor het eerst ontwikkeld door Ferdinand de Saussure (1857-1913).
Als een manier om de betekenis van woorden in een taal te bepalen, werd het structuralisme als methode toegepast in de culturele antropologie (Lévi-Strauss), in de psychoanalyse (Lacan), in het marxisme (Althusser).
In de jaren zestig en zeventig maakte het structuralisme opgang in Frankrijk met denkers als Michel Foucault en Roland Barthes. In hun denken wordt het structuralisme gebruikt als wapen tegen het humanisme, waarmee zij de mythe van het autonome en soevereine subject onderuit halen: De mens mag dan wel denken dat hij vrij en soeverein is, maar in wezen wordt zijn gedrag volledig bepaald door dwingende maatschappelijke en culturele structuren. Hij is slechts een ondergeschikt element in een systeem.
Welke adellijke familie speelde de hoofdrol in De scharlaken stad van Hella Haasse?
ooievaar
Geluksbrenger. De terugkerende ooievaars werden gezien als voorboden van de lente. En als een paar op een dak van een huis nestelde, geloofde men dat de bewoners een voorspoedig jaar tegemoet gingen. De ooievaar als brenger van kindertjes stamt uit Duitsland en is pas begin negentiende eeuw naar Nederland overgewaaid. Het paste wel bij de tijd dat nog niet openlijk over seksualiteit en geboorte werd gesproken. De gewoonte om als een kind is geboren een houten ooievaar in de tuin te zetten komt ook uit Duitsland maar is in Nederland van later datum, zo begin twintigste eeuw.
