realisme

Realisme is een stroming die in de tweede helft van de negentiende eeuw op de voorgrond trad toen men zich op een natuurgetrouwe uitbeelding van het dagelijks leven ging toeleggen, zoals Gustave Courbet en Jean Francois Millet.

De term wordt ook in algemene zin gebruikt voor kunst waarbij geprobeerd wordt de werkelijkheid getrouw weer te geven.
In de jaren twintig kwam internationaal als reactie op het expressionisme, een op de concrete dingen van de werkelijkheid gericht realisme op. In Duitsland werd dat Neue Sachlichkeit (Nieuwe Zakelijkheid) genoemd.
Maar er kwam ook een magische variant, waarvoor de term magisch realisme werd gebruikt. Dit werd beheerst door cultuurpessimisme: onwaarschijnlijke, zij het niet onmogelijke situaties werden op realistische manier geschilderd, zoals door Carel Willink.
In diezelfde periode ontstond op veel plaatsen in de westerse wereld (bijvoorbeeld in Amerika) een zogeheten sociaal-realisme, waarin vooral het leven van de arbeider centraal stond. De Russische variant was het socialistisch realisme, een sinds 1934 in dat land verplichte stijl ter verheerlijking van het sovjetregime: bijvoorbeeld stralende boer bij tractor.